Ik heb de maatschappelijk werkster in Ghanzi gebeld. Ze was blij dat ze kon vertellen dat Xwaa gevonden was en nog steeds zijn maandelijkse voedselpakket kwam halen bij de sociale dienst. Vanaf volgend jaar januari is hij ingeschreven in een schoolklas voor gehandicapte kinderen. Ik vertelde haar dat we dan terug bij af zijn. Xwaa was eerder al op school geweest maar was weggestuurd, omdat de leerkrachten niet overweg konden met zijn aanvallen. En dan zijn thuis situatie, vroeg ik. Wie controleert of hij goede voeding en zijn medicijnen op tijd krijgt. (Mijn vermoeden is dat zijn epileptische aanvallen een gevolg zijn van ondervoeding.) Ze legde uit dat ouders of verzorgende hiervoor verantwoordelijk zijn. Omdat Botswana een Kinderbeschermingswet heeft, kunnen ouders als zij hun kinderen verwaarlozen voor de rechtbank gebracht worden en indien nodig in de gevangenis gezet. Maar de voorkeur heeft om met ze te praten, ofschoon dit vaak moeilijk is. Als maatschappelijk werkers hen bezoeken om 07.30 uur, kunnen ze al in de kroeg zitten. Zelfs als het lukt met ze te praten, wordt advies meestal niet aangenomen. Een ander probleem is dat er duizenden kinderen zoals Xwaa zijn en rechtbanken en gevangenissen overvol zouden raken als de wet gehandhaafd zou worden.

Eind 2016 kreeg ik bericht dat de oom van Xwaa van de boerderij vertrokken was met onbekende bestemming, en zijn familie meegenomen had. Op 14 augustus 2017 heb ik een gesprek gehad met een maatschappelijk werker in Ghanzi. De medewerker die zich in 2016 bezig hield met Xwaa was overgeplaatst, er zou geprobeerd worden contact met haar op te nemen om uit te zoeken hoe ver zij gekomen was met de zaak. Ik zou hier over gebeld worden. Omdat er op 30 augustus nog geen bericht was, ben ik naar de Ombudsman in Gaborone gegaan en heb hem het verhaal van Xwaa verteld. Hij was het er mee eens dat de jongen gevonden moest worden en naar een instituut gebracht, waar ze hem konden observeren en behandelen. Maar hij kon niets doen, ik moest naar het ministerie van de lokale regering gaan. Daar weer het verhaal verteld, konden ook niets doen, ik moest naar weer een ander ministerie. Gelukkig was deze secretaresse zo aardig daar telefonisch om advies te vragen. Het bleek dat ik naar maatschappelijk werk in Molepolole kon gaan, de plaats waar ik les gaf. Ik heb de volgende dag daar twee keer het verhaal verteld. De maatschappelijk werker ging contact opnemen met maatschappelijk werk in Ghanzi, die zouden mij gaan bellen. Dit gebeurde. Er werd mij gevraagd wie allemaal bij de zaak betrokken waren zodat zij contact met hen op kon nemen. Daar uit kwam dat Xwaa, waarschijnlijk met oom en tante, de maand er voor zijn maandelijkse voedselpakket had opgehaald. Nu was het alleen maar wachten tot hij weer kwam en dan konden ze hem naar een kliniek voor observatie brengen. Ik zou hier bericht van krijgen. Op het moment, 13 november 2017, is er nog geen bericht gekomen.

Xwaa en zijn twee broertjes en een zusje werden jaren geleden door hun moeder achter gelaten bij een oom en tante, die op een boerderij werken. Xwaa was een vrolijke jongen. Omstreeks 2013 kreeg hij epileptische aanvallen. Medicatie hielp niet goed. Eerst kreeg hij de verkeerde medicijnen, maar deze en de nieuwen werden hem vaak niet gegeven omdat er geen eten was (de medicijnen moeten samen met eten ingenomen worden) of werd vergeten. Hij werd van school gestuurd want het personeel niet overweg kon met zijn aanvallen en sindsdien is hij op de boerderij. In april 2015 is zijn situatie onder de aandacht van maatschappelijk werk in het district gebracht. In Botswana is het verplicht om melding te doen van verwaarloosde kinderen. Niets is er gebeurd. Er is een aanvraag gedaan bij SOS Kinderdorpen in Botswana om hem in één van de dorpen op te nemen. Deze email is doorgestuurd naar maatschappelijk werk in het district. Van daar kwam de belofte dat de moeder opgespoord zou worden. Niets meer gehoord. In september 2016 was Xwaa nog steeds op de boerderij. Nu kreeg hij vaker zijn medicijnen en kon men soms een aanval zien aankomen. Maar ook had hij een ernstige brandwond op zijn pols en voet, hij was in het hout vuur gevallen, en een groot litteken onder zijn neus omdat hij op een betonnen vloer gevallen was. Pogingen om hem in een kostschool te krijgen hebben nog geen succes opgeleverd. Xwaa is nu 13 of 14 jaar oud.