Reis naar Botswana, 20 augustus tot 17 september 2012.

Het was een bijzonder voorspoedige reis. Alle doelstellingen zijn gehaald. Spontaan ontsproten er nieuwe uitdagingen, waarvan enkele meteen zijn aangepakt en anderen later uitgewerkt zullen worden. Zelfs het langzame rijden van de bus van Johannesburg naar Gaborone in Botswana, hetgeen veroorzaakt werd door een defect aan de v- snaar en tot gevolg had dat we 10 minuten moesten stoppen, 2 of 3 km rijden met 25 km per uur, stoppen, rijden (na een uur kwam er een vervangende bus) gaf een interessante ervaring. We kwamen om 00.10 uur bij de grens aan, die om 24.00 uur gesloten was en om 06.00 uur weer open ging. Een aantal passagiers besloot om na aankomst in Gaborone naar het buskantoor te gaan en een klacht in te dienen en ik werd uitgenodigd daar bij te zijn. Het was interessant om te zien hoe Botswanen met het indienen van een klacht omgaan. Heel rustig en beleefd.


Doelen.

1.

Het overhandigen van een tas met kleren, breigarens, brei- haaknaalden, naaigerei, geld voor water, eten en benzine e.d. aan een bewoner van een dorpje in het CKGR. Dit gebeurde buiten het CKGR. Het was winter in Botswana. Gedurende de winter regent het niet. Het was dus erg droog, de luchtvochtigheid bijzonder laag. Waterbronnen waren uitgeput en het veld voedsel was opgegeten. De auto waar deze man mee was gekomen ging op de terugweg kapot, zo helaas is een gedeelte van het geld gebruikt om die te repareren. Hij vertelde dat ze in het reservaat het zeer moeilijk hadden. Hij zelf zag er een stuk magerder uit dan tijdens ons bezoek in april 2012.

2.

Betalen van een uitstaande rekenening voor auto reparaties (auto's van mensen in het CKGR) bij garage en het bekijken en een foto maken van de Toyota Hilux die er te koop staat en die wij willen kopen voor hen. Het eerste is gebeurd. Het tweede gedeeltelijk, want ik was mijn camera vergeten mee te nemen en kon dus geen foto maken. De auto heeft een dubbele cabine en een achterbak met een los dak van metaal. Behalve de horizontale scheur dwars over de voorruit (gelukkig helemaal onderaan) en een paar roestplekjes, zag hij er voor iemand zonder kennis van zaken tamelijk goed uit.

3.

Gebreide wanten voor Jeannette. Het kan in Botswana 's winters (juni tot september) 's nachts en tot een uur of 8 behoorlijk koud zijn. Temperaturen onder 0°C zijn geen uitzondering. Overdag kan het tussen de 25 en 35°C zijn. De wanten waren te groot voor Jeanette, maar paste Chris perfect. Het is gelukt één passende want voor Jeannette te maken. Voor de 2de was er 2 gram wol te weinig, die wordt later gemaakt. Riana bestelde handschoenen zonder vingertoppen, zodat zij 's winters gemakkelijker met de laptop kan werken bij de receptie.

4.

Cursus breien, haken en punniken in de Kuru Craft Centre in D'Kar. Hier had ook nog wol spinnen bij moeten zijn, maar de wol was er nog niet. Bij de eerste poging om een schaap te scheren had de scheerder wat in het wilde weg geknipt en de haren waren te kort geworden. Het wol spinnen is uitgesteld. De 12 cursisten hadden het trouwens druk genoeg met breien, haken en punniken. Op maandagmiddag na mijn aankomst heb ik de meegebrachte spullen uitgestald op een tafel, om te zien wat er was. De dames begonnen meteen te breien en haken. Er trad een probleem op, omdat zij al eerder les hadden gehad van een Amerikaanse vrijwilligster. De Amerikanen hebben een andere brei- en haakmethode dan wij. Soms heb ik hun methode aan de Nederlandse aangepast, soms heb ik het gelaten zoals zij het deden. Het punniken werd door een paar jonge vrouwen enthousiast opgepakt, zij waren er de volgende drie dagen druk mee. Op dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag begonnen we om 08.00 uur, dronken koffie/ thee tijdens het werken, hadden een snelle lunch die door een paar deelnemers was gekookt. Hierna ging ik een kwartiertje naar mijn nabijgelegen appartementje. Bij terugkomst waren de dames weer druk bezig. 's Middags nog een kopje thee en om vijf uur moesten we ze weg sturen. Op vrijdagmiddag zijn we om 4 uur gestopt, zodat ik met de manageres van Kuru Art Centre een evaluatie van de cursus kon doen. Maar eerst moest er afscheid genomen worden. Ik werd bedankt met een toespraak en een liedje en kreeg een ketting, oorbellen en een kaart. Ze willen graag dat ik volgend jaar weer kom.

5.

Cursus wolspinnen in Gantsi Craft Centre. Hier deden de eerste dag drie dames aan mee, de volgende vier dagen twee. Er is wol gekaard, gesponnen en getwijnd. Er is een mooie, zeer sterke draad gemaakt. Wat een wonder is, daar de haren nog steeds erg kort waren. Een gedeelte van de wol was wit, grof en recht als geitenhaar, een gedeelte was bruin, zacht en wat golvend als schapenwol. De twee soorten zijn samen gekaard. Er werd gesponnen met spintollen. Een gedeelte van de cursus tijd is gebruikt voor breilessen.

6.

Het opzoeken van Bosjesmensen in en om Ghanzi. Ik vond een groepje op de Thakadu Farm. Sommigen van hen werken op de boerderij. Een paar van hen geven rondleidingen aan toeristen, geheten "Bosjesmensen wandeling", met behulp van een tolk. Zij laten zien hoe ze vroeger leefden, welke spelletjes kinderen doen, wat ze eten, welke wortels, knollen, planten en boombladeren zij gebruiken als medicijnen, hoe ze van de struisvogelei doppen kralen maken, hun kleren van dierenhuiden maken, vuur maken enz.. Verschillende van deze activiteiten worden nu niet veel meer gedaan. Jagen buiten de CKGR is verboden, zodat ze moeilijk aan huiden kunnen komen. Zij hebben te weinig land tot hun beschikking om voortdurend gebruik te kunnen maken van de planten. Lucifers of een aansteker zijn gemakkelijker om het vuur aan te maken. De kinderen gebruiken auto/ fiets wielen als hoepel en er was een speelgoed auto. Die maken ze ook zelf van ijzerdraden en ander afval. Ook mobieltjes waren aanwezig, o.a. om naar muziek te luisteren. Volgens mij bestaat het voedsel hoofdzakelijk uit maismeel, bonen, brood, olie, sorghum, kortom, wat je uit de supermarkt haalt. Als ze hun geld tenminste niet opgemaakt hebben aan bier en tabak.

Er waren drie kinderen (ca 6-7 en 9 jaar) die er door hun aan alcohol verslaafde moeder waren achtergelaten. De vrouw woonde met nog een paar kinderen in New Xade, wat op een afstand van ca. 120 km ligt, een door de regering in 2002 opgezet hervestigings kamp voor de mensen die in 2002 uit de CKGR werden gejaagd. Deze kinderen gingen niet naar school. Er is geprobeerd ze in te schrijven bij de school in Ghanzi, maar omdat ze ergens anders hadden gewoond moesten daar overschrijvings papieren vandaan komen. Eén van de mensen heeft geld gekregen om met de bus naar die plaats te gaan en de papieren op te halen, dat geld werd gebruikt voor bier. Nu wordt er geprobeerd ze in te schrijven voor volgend schooljaar, dat in januari 2013 begint. Ik heb ze wat Engels geleerd (tellen, namen van lichaams onderdelen). Ze vonden het prachtig, maar uiteraard moeilijk. Als je gewend bent om je eigen spelletjes te bedenken en weinig of geen Engels hebt gehoord, een taal die zo anders is en geen klik geluiden heeft, dan pak je dat niet zo maar op. Het resultaat was na 1,5 week toch niet slecht. De meeste dagen bracht ik ze 's middags wat eten. Na een week ben ik met de kinderen wat van de vuilnis die er tussen en om hun woonplek lag gaan oprapen. Vroeger kon je alles wat je niet meer nodig had ter plekke op de grond gooien, het waren allemaal natuurlijke dingen dus die verdwenen na een tijdje wel. Dat kun je niet doen met plastic, ijzer, papier e.d. Als de kinderen het warm kregen en hun kleren en schoenen uitdeden, bleven ze liggen op de plek waar ze uitgetrokken waren.
De drie kinderen zagen er uit of zij in maanden niet in het bad waren geweest. Er was een waterkraan en een douche. In een zwart geblakerde gieter heb ik water warm gemaakt bij een vuurtje van een bewoner en in een plastic badje gedaan. Het meisje mocht als eerste. Samen met een hoogzwangere vrouw hebben we haar zo goed mogelijk schoon geboend. Na het afdrogen smeerde de vrouw vaseline op haar haren en lichaam. Ondertussen heb ik het meisje haar kleren in het bad gewassen. Er vanuit gaande dat zij geen andere kleren had heb ik haar één van mijn t-shirts gegeven, wat voor haar een jurk was. De hals werd op maat gemaakt met een knijper. Later bleek dat er wel andere kleren waren, alleen waren ze niet veel schoner dan die ze uitgetrokken had. In de dagen er na nog drie kinderen in het teiltje gewassen. Met behulp van een tolk heb ik de mensen op de gevaren van alcohol, vooral voor kinderen, tabak, de vele vliegen die aangetrokken werden door het afval, en met name de ingewanden die te drogen hingen op de palen die als schutting dienden. Daar waren ze het helemaal mee eens. De moeder van de drie kinderen was twee dagen daarvoor met een baby op haar rug verschenen en gaf spontaan toe dat zij te veel dronk. Toen ik de volgende ochtend om 8.30 uur bij hen kwam, was de zwangere vrouw vuilnis bij elkaar aan het vegen en in zakken aan het doen, slachtafval en ingewanden waren verdwenen, kinderen en mannen bezig met vuilnis buiten de omheining op te rapen. Er werden kleren gewassen. Het begin van de opruiming was er, voor hoe lang?
Dit waren de geplande doelen. Doel nummer 6 pakte dus verrassend succesvoller uit dan ik gedroomd had.

Een extra activiteit was het brei les geven aan de dames in het Thakadu Farm winkeltje. Dit duurde vier dagen van 11.30 uur tot 14.30 uur. De sjaals die ik meegenomen had om in de winkels op het vliegveld van Cairo en Johannesburg, en in de winkel passage in Johannesburg te verkopen, heb ik achtergelaten bij de Kuru Arts Centre. De verkoop in Cairo faalde omdat er geen Engels sprekend personeel was in de winkels. Ik had niet de moed het aan het eind van de reis in Johannesburg nogmaals te proberen. In Kuru Arts Centre heb ik kettingen, oorbellen (gemaakt van kroondoppen), koelkast magneten en kaarten gekocht om in Nederland te verkopen. Van de Bosjesmensen mensen op de Thakadu Farm heb ik losse struisvogelei kralen gekocht om mijn breiwerk in Nederland mee op te sieren. In de Craft winkel van Thakadu Camp heb ik pannenlappen achter gelaten voor verkoop. De opbrengst is voor het kopen van eten voor de mensen op de boerderij. In de Big 5 Lodge in Gaborone heb ik een set pannenlappen verkocht, vijftien minuten nadat ze klaar waren. De opbrengst hiervan is voor de Toyota Hilux. Een paar dagen heb ik bij Thakadu Camp een lammetje de fles gegeven. Het is helaas overleden. In the Big 5 Lodge heb ik geholpen met een konijntje dat door zijn moeder was verstoten (de ogen waren nog dicht). We hebben geprobeerd een manier te bedenken om hem in leven te houden.
Een andere verrassende gebeurtenis was het bijwonen van de zondagsdienst in de Gereformeerde Afrikaanse kerk in D'Kar. De predikant sprak in Setswana (officiële Botswaanse taal naast het Engels), hetgeen vertaald werd door een kerkelid, en Afrikaans voor het managers echtpaar van Kuru Art Centre (en deze keer voor mij). Door de vrouwen en een enkele man werd bijzonder mooi gezongen. Ook het bijwonen van een openlucht bijeenkomst van de 7de dag Adventisten in Ghanzi was een verrassing. Deze werd gehouden op een open terrein naast het bussation. Op een scherm werden teksten bij de preek getoond, drie vrouwen zongen voor met behulp van microfoons. De toeschouwers zaten op groene plastic stoelen. Dergelijke bijeenkomsten worden regelmatig veertien dagen lang iedere avond gegeven. Deze periode stonden ze in het teken van gezondheid, deze avond was het onderwerp lucht aan de beurt. De vraag was, hebben wij lucht nodig en waarom. Iemand werd uitgenodigd zijn mond en neus een tijdje dicht te houden, waardoor meteen iedereen begreep wat de reden is dat we niet zonder kunnen. Ook dat je frisse lucht in je huis moet hebben om de verbruikte lucht verdrijven, plus stof en bacteriën. Met het innemen van lucht haal je tevens de geest van God naar binnen. De dienst was in het Engels en werd vertaald in Setswana. De preek ging er behoorlijk heftig aan toe, het ontbrak niet aan geestdrift.
Er was ook ontspanning. Ik werd uitgenodigd voor een Dames Avond, voor dames uit Ghanzi en omstreken, in de bar van Thakadu Camp. Het begon om 19.00 uur met een drankje, Marabula, wat op whiskey cream lijkt, wat patat en gefrituurde kip stukjes om aan te knabbelen terwijl we met elkaar praatte. Daarna was er een balspelletje. Aan beide einden van een pingpongtafel stond een team van zes dames, die elk een stuk of negen plastic bekertjes met een beetje bier er in voor zich hadden staan. Team 1 moest proberen een balletje in een beker van team 2 te gooien. Lukte dit, dan werd iemand van team 2 verteld het bier op te drinken. Men mocht niet proberen te voorkomen dat het balletje in de beker kwam. Groot plezier bij iedereen. Ik moest ook wat bier opdrinken, wat ik niet lust. Daarna was er dansen, een grote beker met Marabula ging rond. Om 21.15 uur vond ik het wel genoeg. Later werd ik af en toe wakker van het enthousiaste lachen van de deelnemers, het feest eindigde om 02.00 uur. De heren hadden een week daarvoor een feestje gehad dat eidingde in een heuse vechtpartij met gescheurde t- shirts, klappen en iemand die een poging deed iemand te wurgen. Ik werd wakker van het lawaai en dacht in eerste instantie dat het dieren waren in de bronstijd. Besefte dat het niet de juiste tijd van het jaar was daar voor. Voor sommige mannen is het kennelijk altijd bronstijd.
Verder veel goede mensen ontmoet, die anderen die dit nodig hebben helpen, en die interessante ideeën hebben. Ook in Johannesburg en in het vliegtuig van Cairo naar Amsterdam. De reis heeft mij zo veel rijker gemaakt, al was mijn portemonnaie bij terugkomst een stuk dunner geworden.
Nu even wat uitrusten en dan voorbereiden voor de volgende reis, ongeveer jul/ augustus 2013. Dan ga ik het Traditionele Dance Festival bijwonen in D'Kar, wat ik nu gemist heb omdat ik mijn vliegtuigkaartje al gekocht had voordat ik wist wanneer het dit jaar gehouden werd. En uiteraard een vervolg geven aan de cursussen in D'Kar en Ghanzi, en de steun aan iedereen die dit nodig heeft. Wij hopen voor juli 2013 een mooi bedrag in te zamelen, zodat we nog meer mensen op allerlei manieren kunnen helpen, en beter.

Blijf nu en dan kijken op onze website, dan kunt u zien wat wij doen om geld te genereren.
Onze hartelijke dank gaat naar iedereen die ons reeds heeft gesteund.
Corrie Scholtheis, 3 october 2012.


Kralen en sieraden maken van struisvogelei doppen.


Cursus breien, haken en punniken in Kuru Art Centre.


Lunch in Kuru Art Centre.


Chris met wanten.


Trots op het punnik werk.

Bedankt voor het lezen van dit reis verhaal.